25 sep Nieuw prioriteringskader voor transport van elektriciteit in de maak
De ACM heeft op 26 juni 2025 ter wijziging van de Netcode elektriciteit, het ontwerpbesluit prioriteringsruimte transportverzoeken gepubliceerd. Hierop is aan eenieder gelegenheid geboden om een zienswijze in te dienen.
Met het door de ACM definitief vast te stellen codebesluit, wordt het huidige prioriteringskader 2024 dat per 1 januari 2026 komt te vervallen, vervangen.
Met dit ontwerpbesluit wordt bij schaarste aan transportcapaciteit voor elektriciteit, beoogd een aantal maatschappelijke functies voorrang te verlenen op andere functies bij de behandeling van verzoeken om transportcapaciteit voor elektriciteit. Voor grootverbruikers van elektriciteit in functies zoals telecom, openbaar vervoer, afvalbeheer of datacentra om maar enkele sectoren te noemen, die actief zijn in congestiegebieden is het dus zaak om kennis te nemen van de prioritering die de ACM voornemens is te gaan hanteren.
Een aantal zaken uit het ontwerpbesluit wordt hier belicht.
Voorrang
Aan drie typen partijen wordt vanwege hun maatschappelijk belang, voorrang gegeven in geval van schaarse transportcapaciteit. De zogenaamde ‘congestieverzachters’ (categorie 1), partijen met functies die van belang zijn voor de nationale veiligheid (categorie 2) en partijen met functies die voorzien in basisbehoeften die zeer belangrijk zijn voor het functioneren van de samenleving (categorie 3).
Met congestieverzachters wordt gedoeld op partijen die bijdragen aan de voorzienings- en leveringszekerheid van elektriciteit. Concreet betekent het toekennen van transportcapaciteit aan zo’n partij ertoe leidt dat beschikbare transportcapaciteit voor overige partijen toeneemt en niet leidt tot toename van congestie in het net van een andere netbeheerder.
Er kan hierbij gedacht worden aan opslagpartijen die een capaciteitsbeperkingscontract, redispatchcontract en/of overeenkomst met alternatieve transportrechten afsluit. Het vergroten van de voorzienings- en leveringszekerheid van het elektriciteitsnet kan plaatsvinden door invoeding van transportcapaciteit of afname daarvan of beide. Net-neutraal zijn volstaat niet om als congestieverzachter te kwalificeren.
Congestieverzachters krijgen de hoogste prioriteit.
Vervolgens in volgorde van prioriteit de categorieën 2 en 3 waarvan ter illustratie de functies en sub functies met benodigde bewijsstukken, zijn opgesomd in diverse tabellen die als bijlage bij het ontwerpbesluit zijn gevoegd. Voor deze tabellen heeft de ACM zich geïnspireerd door lijsten uit diverse wet- en regelgeving waarmee partijen met maatschappelijke relevantie zijn aangeduid, te beoordelen.
Ter invulling van de categorieën 2 en 3 toetst de ACM een breed palet aan activiteiten aan een vaste set van beoordelingscriteria.
Beoordelingscriteria
De ACM gebruikt de volgende criteria:
(i) Het niet krijgen van aanvullende of nieuwe transportcapaciteit leidt ertoe dat:
- de nationale veiligheid van Nederland ernstig wordt geschaad, of
- ernstig afbreuk wordt gedaan aan de goede publieke dienstverlening op nationaal of
regionaal niveau, of
- de samenleving ernstig wordt verstoord of ontwricht;
(ii) De activiteit moet worden uitgevoerd in Nederland om een groot algemeen belang in Nederland
te dienen; en
(iii) Er bestaat binnen de Europese Unie redelijkerwijs geen alternatief, zoals een alternatieve
locatie of aanbieder.
Criteria (i), (ii) en (iii) zijn cumulatief. De sub-criteria onder i a.b., en c zijn niet cumulatief, zij kunnen elkaar overlappen.
De beoordelingscriteria staan vast, de uitkomsten niet. DE ACM kan een activiteit toevoegen aan het prioriteringskader via een ambtshalve codewijzigingsprocedure.
FCFS
Buiten congestiegebieden (waar dit kader niet voor is) geldt nog altijd de toepassing van FCFS (first come, first served). Gelijk aan partijen die die geen prioriteit krijgen, geldt FCFS binnen de categorieën van het prioriteringskader op basis van de datum waarop partijen hun transportverzoek hebben ingediend.
Afsluiting
Met ook een uiteenzetting over de totstandkoming van het prioriteringskader, de gevolgde werkwijze en toelichting per activiteit, hoopt de ACM dat met het ontwerpbesluit voldaan wordt aan het motiverings- en zorgvuldigheidsbeginsel. Sowieso zal moeten worden afgewacht of en zo ja, welke, wijzigingen naar aanleiding van ingediende zienswijzen nog worden aangebracht in het ontwerpbesluit. En er valt niet uit te sluiten dat gelijk het eerdere ontwerpbesluit van 17 september 2024, ook dit ontwerpbesluit onderwerp van geschil zal worden bij het College van Beroep voor het bedrijfsleven (CBb).
Voor het volledige ontwerpbesluit zie: Ontwerp codebesluit prioriteringsruimte transportverzoeken 2025
